Nöbetçi Eczaneler
Spor yaparken ani ölüm olaylarının son zamanlarda çok sık duyulmaya başladığını söyleyen Doç. Dr. Mehmet Fatih Karakaş, “Ani ölümleri medyadan çok sık duymaya başladık. Bu haberler de haklı olarak toplumda endişe oluşturuyor. Akıllara, ‘Sağlıklı görünen genç yaştaki insanlar neden aniden kaybediliyor?’ sorusu geliyor. Herkes kendisi için de sevdikleri için de bir endişe duyuyor. Bu sorulara çoğu zaman bu ani kalp ölümlerinin kalp krizine mi bağlı olduğu, artış gösterip göstermediği, kimlerin risk altında olduğu, pandeminin de etkisi var mı gibi sorular ekleniyor” dedi.
KALBİN ÇALIŞMA SİSTEMİ NASILDIR?
Doç. Dr. Karakaş, bu soruları yanıtlamak için öncelikle kalbin nasıl çalıştığını anlamak gerektiğini belirtti: “Kalp, anne karnında oluşan ve çalışan ilk organımızdır ve bir ömür boyu durmadan çalışmaya devam eder. Bir dakikada vücudumuzdaki tüm kanı hem akciğerlere hem vücuda pompalayarak hayatımızı devam ettirmemizi sağlar.”
KALP TEK BAŞINA MI ÇALIŞIR?
“Kalp bu işleri yaparken, kanı pompalarken kalbin kasları, kalbin kapakları, kalbin elektriksel sistemi ve kalpten çıkan damarlar bir arada çalışır. Bu sistem durmadan ve düzenli şekilde çalıştığı için enerjiye ihtiyaç duyar. Bu enerjiyi sağlayan koroner damarlar, kalbin düzenli çalışması için gereklidir. Eğer bu damarlar tıkanırsa kalp yeterince beslenemez ve kalp krizi oluşur.”
KALP KRİZİ VE ANİ ÖLÜM İLİŞKİSİ
“Kalp krizi ani gelişen bir durumdur ve ani kalp durmalarında ölümlere neden olabilir. Türkiye’de yılda yaklaşık 300 bin kişi kalp krizi geçirmekte, yani her 40 saniyede bir kişi kriz yaşıyor. Krize bağlı ölümlerin çoğu ilk saatlerde gerçekleşiyor. Ancak ani ölümler sadece kalp krizinden kaynaklanmaz; kalbin kasları, elektriksel sistemi ya da damarlarında yaşanabilecek bir bozukluk da ani durmalara neden olabilir.”
SPORDA GÖRÜLEN ANİ ÖLÜMLERİN NEDENİ NE OLABİLİR?
Doç. Dr. Karakaş, “Spor sırasında yaşanan ani ölümler çoğu zaman tanısı konmamış kalp hastalıklarına bağlıdır. Isınmadan aniden spora başlayan bireylerde, altta yatan kalp hastalıkları ortaya çıkabilir. Kalp damar tıkanıklığı, kalp kası hastalığı, kalp kapağı bozuklukları gibi sorunlar fiziksel yüklenmeyle kalp krizine neden olabilir” diye uyardı.
SAĞLIKLI GÖRÜNENLER DE RİSK ALTINDA OLABİLİR
“Ayrıca doğuştan gelen ve fark edilmemiş kalp hastalıkları da risk oluşturur. Bu kişiler her ne kadar dışarıdan sağlıklı görünseler de, tanı konmamış bir kalp hastalığına sahip olabilirler. Bu da ani ölümlere yol açabilir.”
KALP MUAYENESİ HAYAT KURTARABİLİR
Doç. Dr. Karakaş, kalp hastalıklarının çoğu zaman belirti vermediğine dikkat çekerek şu öneride bulundu: “Belirli yaşın üzerindeki herkesin mutlaka bir kalp muayenesinden geçmesi gerekir. Kalp ultrasonu ve EKG ile kalp sağlığı değerlendirilmeli, gerekirse stres testleri yapılmalıdır. Özellikle spor yapacak kişiler, ağır egzersizler öncesi kalp kontrolünden geçmelidir.”
ŞİKÂYETLER VE AİLE ÖYKÜSÜ GÖZ ARDI EDİLMEMELİ
“Çarpıntı, bayılma, ailede kalp hastalığı öyküsü gibi durumlar kalp hastalığının habercisi olabilir. Bu tür belirtiler kesinlikle göz ardı edilmemelidir. Her şey normal görünse bile spor yaparken birden yüklenmekten kaçınmak gerekir. Isınarak ve kontrollü şekilde egzersiz yapılması büyük önem taşır.”
COVİD VE KALP KRİZİ İLİŞKİSİ TARTIŞILIYOR
Pandemi sonrası artan ani ölümlerle ilgili de değerlendirmelerde bulunan Karakaş, “Dünya Sağlık Örgütü ve Avrupa Sağlık Birliği verilerine göre ani ölüm riski pandemi öncesi ve sonrası arasında değişmemiştir. Evet, Covid-19 virüsü kan pıhtılaşması yaparak krizlere yol açabilir ama aşıların kalp krizini artırdığına dair bilimsel bir kanıt yoktur” dedi.
KALBİNİZİ KONTROL ETTİRMEYİ İHMAL ETMEYİN
Doç. Dr. Karakaş son olarak şu mesajı verdi: “Önemli olan kalp sağlığı konusunda bilinçli olmaktır. Herkesin, özellikle de spor yapmayı düşünenlerin, kalp muayenesini ihmal etmemesi gerekir. Alınacak önlemler, olası kalp krizlerini ve ani ölümleri önleyebilir.”
