Nöbetçi Eczaneler
Kamuoyunda “10. Yargı Paketi” olarak bilinen, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile bazı kanunlarda değişiklik öngören yasa teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Adalet Komisyonu’nda kabul edildi. Teklif kapsamında, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararına uygun olarak İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlemeye gidiliyor. İstinaf ve temyiz başvurularında, dava ya da şikâyet başvurusunun yapıldığı tarihteki parasal sınır esas alınacak. Önceki karar tarihine göre belirlenen parasal sınır uygulaması kaldırılacak. Noterlik Kanunu’nda yapılan değişiklikle, noterlerin mesleki görevlerine aykırı davranışları halinde, eylemin ağırlığına göre uyarıdan meslekten ihraç edilmesine kadar disiplin cezaları verilebilecek. Disiplin cezalarının hangi eylemler için uygulanacağı açık şekilde tanımlanırken, benzer eylemler de kapsama alınıyor. Disiplin cezalarının bir derece ağırının veya hafifinin uygulanabileceği durumlar da düzenleniyor. Ayrıca, disiplin cezası için zamanaşımı süreleri yeniden belirlendi. Yasaklara aykırı hareketlerle ilgili hüküm kaldırılırken, noterlik ortak cari hesap işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini zamanında yerine getirmeyen noterlere yönelik cezalar yeniden düzenleniyor. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Danıştay, idare ve vergi mahkemelerinde duruşma yapılması gereken davalar ve istinaf ya da temyize başvurulabilecek kararlarda, dava açıldığı tarihteki parasal sınır dikkate alınacak.
YENİ SUÇ DÜZENLEMELERİ
Türk Ceza Kanunu’nda yapılan değişiklikle, suça teşebbüs halinde verilen süreli hapis cezalarının alt ve üst sınırları artırıldı. Ağırlaştırılmış müebbet yerine verilen ceza 13–20 yıl aralığından 14–21 yıla, müebbet yerine verilen ceza ise 9–15 yıl aralığından 10–18 yıla yükseltildi. Kasten yaralama suçlarına ilişkin cezalar da ağırlaştırıldı. Vücuda acı veren veya sağlığı bozan fiillerin alt sınırı 1 yıldan 1 yıl 6 aya çıkarıldı. Basit tıbbi müdahaleyle giderilebilecek yaralamalarda alt sınır 4 aydan 6 aya, kadına karşı işlenen fiillerde ise 6 aydan 9 aya yükseltildi. Neticesi itibarıyla ağırlaşmış yaralamalarda da cezalar arttı. Örneğin, mağdurun organlarında kalıcı zayıflama veya konuşma zorluğu gibi sonuçlar doğuran yaralamalarda ceza alt sınırı 3 yıldan 4 yıla; kemik kırığı veya çıkığa neden olan fiillerde alt sınır 5 yıldan 6 yıla çıkarıldı. Mağdurun bitkisel hayata girmesi ya da yüzünde kalıcı değişiklik oluşması gibi durumlarda cezanın alt sınırı 5 yıldan 6 yıla; kemik kırığıyla birlikte ölüm durumlarında ise 12 yıldan 14 yıla yükseltildi.
TRAFİK SUÇLARIN CEZALARI ARTIRILIYOR
Tehdit suçlarına ilişkin cezalar da artırılıyor. Malvarlığına zarar vereceğini söyleyerek tehditte bulunma durumunda, mağdurun şikayeti üzerine verilecek cezanın alt sınırı 2 ay olacak. Silahla, birden fazla kişiyle veya suç örgütü gücüyle tehditte bulunulması halinde cezanın üst sınırı 5 yıldan 7 yıla çıkarılıyor. Ses ve gaz fişeği atabilen silahlar, “genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması” suç kapsamına alınıyor. Bu tür eylemler için 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Suçun toplu alanlarda işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılacak. Trafik güvenliğini tehlikeye atanlara yönelik cezalar da yükseltiliyor. Ulaşım araçlarını tehlikeli şekilde kullananlara verilen cezanın alt sınırı 3 aydan 4 aya; alkollü ya da uyuşturucu etkisindeyken araç kullananlara verilen cezanın alt sınırı 3 aydan 6 aya çıkarılıyor. Trafikte saldırganlıkla mücadele amacıyla, ulaşım araçlarının engellenmesi veya kaçırılmasına dair suç tanımı genişletiliyor. Kara ulaşım aracının hareketinin engellenmesi ya da kaçırılması 1–3 yıl; deniz veya demiryolu aracı için 2–5 yıl; hava aracı için ise 5–10 yıl hapis cezası ile cezalandırılacak. Bu suçlar işlenirken başka suçlara başvurulursa, bu suçlar için ayrıca ceza uygulanacak. Ayrıca, kasıtlı suçlardan 3 yıl veya taksirli suçlardan 5 yıl ve altı hapis cezası alan çocuk hükümlüler cezalarını çocuk eğitimevlerinde çekecek. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılan düzenleme ile, genel güvenliği tehlikeye sokma suçunun kalabalık yerlerde işlenmesi nitelikli hal olarak kabul edilecek ve bu suç seri muhakeme usulü kapsamı dışında tutulacak.
ÇOCUK HÜKÜMLÜLERE İLİŞKİN DÜZENLEME
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, “çocuk kapalı ceza infaz kurumları” tanımı genişletilerek, çocuk tutukluların yanı sıra çocuk hükümlüler de bu kapsamda değerlendirilecek. Çocuk hükümlülerin çocuk kapalı ceza infaz kurumundan çocuk eğitimevine geçişine, iyi hal değerlendirmesi sonucunda karar verilecek. Bu değerlendirmede tutum ve davranışları olumsuz bulunan çocuk hükümlüler en fazla 6 ay içinde yeniden değerlendirmeye alınacak. Kasıtlı suçlardan toplam 3 yıl veya daha az, taksirli suçlardan ise toplam 5 yıl veya daha az hapis cezası alan çocuk hükümlülerin cezaları doğrudan çocuk eğitimevlerinde infaz edilecek. Doğrudan çocuk eğitimevine alınanlar da dahil olmak üzere, bu kurumlarda bulunan çocuk hükümlülerden; firar edenler, başka bir suçtan tutuklananlar, kapalı ceza infaz kurumuna iade veya odaya kapatma disiplin cezası kesinleşenler ile disiplin cezası kesinleşmemiş olsa bile eylemi kurum düzeni veya kişi güvenliği açısından tehdit oluşturanlar, idare ve gözlem kurulu kararıyla çocuk kapalı ceza infaz kurumlarına gönderilecek. Tehlikeli durumda bulunan, delil karartma riski taşıyan, soruşturma veya kovuşturmanın selametini, tutukevinin güvenliğini tehlikeye atan ya da suçun tekrarı ihtimali bulunan çocuk tutuklular hariç olmak üzere; üst sınırı 15 yıl veya daha az hapis cezasını gerektiren suçlardan tutuklanan çocuklar, idare ve gözlem kurulu kararı ve infaz hakiminin onayıyla çocuk eğitimevlerinde barındırılabilecek.
Eğitimevinde barınma şartlarını kaybeden çocuk tutuklular, yine kurul kararıyla kapalı ceza infaz kurumlarına nakledilecek. Çocuk hükümlülerin çocuk eğitimevlerine ayrılması, burada kalacakları süre, doğrudan eğitimevine alınmaları ya da kapalı kuruma gönderilmeleri gibi tüm usul ve esaslar yönetmelikle belirlenecek. Açık ceza infaz kurumu ya da çocuk eğitimevinde bulunan, koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlüler, denetimli serbestlikten yararlanabilmek için, bu sürenin en az onda birini (5 günden az olmamak şartıyla) cezaevinde geçirmiş olmalı.
İkinci kez tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülere koşullu salıverilme hakkı getiriliyor. Bu kişiler için süreli hapis cezalarında koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanacak.
Bu kapsamda;
-
Ağırlaştırılmış müebbet cezası alanlar 39 yıl,
-
Müebbet cezası alanlar 33 yıl,
-
Birden fazla süreli hapis cezası alanlar en fazla 32 yıl,
-
Süreli hapis cezası alanlar cezanın üçte ikisini iyi halli olarak tamamladığında koşullu salıvermeden faydalanabilecek.
ÖZEL İNFAZ HÜKÜMLERİ GENİŞLETİLİYOR
Teklif ile özel infaz hükümleri genişletiliyor. 80 yaşını doldurmuş hükümlüler için konutta infaz düzenlemesi getiriliyor. İnfaz hakimi, hükümlünün talebi üzerine, kasten işlenen suçlarda toplam 3 yıl, taksirle (ölüm hariç) işlenen suçlarda ise toplam 5 yıl veya daha az hapis cezasının;
-
Her hafta cuma 19.00’da girip pazar 19.00’da çıkmak şeklinde hafta sonları,
-
Hafta sonları hariç her gün 19.00’da girip ertesi sabah 07.00’de çıkmak şeklinde geceleri cezaevinde çektirilmesine karar verebilecek.
Bu uygulama, süresi aynı kalmak kaydıyla hafta içi günlerde de yapılabilecek.
Mahkûmiyet nedeniyle oluşan zararın aynen iade, eski hale getirme ya da tazminle tamamen karşılanması yükümlülüğü saklı kalmak üzere;
-
Kadınlar, çocuklar ve 65 yaşını doldurmuş kişiler için toplam 3 yıl,
-
70 yaşını dolduranlar için toplam 4 yıl,
-
75 yaşını dolduranlar için toplam 5 yıl,
-
80 yaşını dolduranlar için toplam 6 yıl veya daha az süreli hapis cezaları konutlarında infaz edilebilecek.
KONUTTA İNFAZ KARARI
Ağırlaştırılmış müebbet cezası alanlar hariç olmak üzere, hapis cezasına çarptırılan ya da adli para cezası hapse çevrilenlerden; ağır hastalığı veya engeli nedeniyle cezaevinde tek başına yaşamını sürdüremeyeceği tespit edilen ve toplum güvenliği açısından ciddi bir risk taşımadığı değerlendirilenlerin cezası, infaz hakimi kararıyla konutta çektirilebilecek. Hükümlünün durumu, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından her yıl belirlenen usule göre değerlendirilecek. Yapılan incelemede hükümlünün iyileştiği tespit edilirse, infaz hakimi cezanın konutta infazına dair kararı iptal edecek. Hükümlü, denetimli serbestlik müdürlüğü ve bulunduğu yer kolluk birimlerince izlenecek. Toplam cezası 10 yılı aşan hükümlüler elektronik izleme cihazlarıyla takip edilecek. Belirlenen yükümlülüklere uyulmaması halinde infaz hakimi tarafından konutta infaz kararı kaldırılacak. Doğumdan itibaren 6 ay geçmiş ve toplamda 5 yıl veya daha az hapis cezasına mahkum edilmiş ya da adli para cezası hapse çevrilmiş kadın hükümlüler, infaz hakimi kararıyla cezalarını konutlarında çekebilecek. Özel infaz usulü uygulanan hükümlüler için, tabi oldukları infaz rejimi uyarınca koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik tedbirleri uygulanacak. Denetimli serbestlik şartlarına uymayanlar, özel infaz usullerinden faydalanamayacak. İkinci kez tekerrür hükümlerine tabi olan hükümlüler için getirilen koşullu salıverme düzenlemesiyle uyum amacıyla düzenleme yapılacak. Açık ceza infaz kurumu veya çocuk eğitimevinde bulunan, koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az kalan ve iyi halli olan hükümlülerin, denetimli serbestlikten yararlanabilmeleri için bu tarihe kadar infaz kurumunda kalmaları gereken sürenin en az onda birini geçirmiş olmaları gerekecek. Bu düzenleme, yürürlüğe girmeden önce işlenen suçlar için geçerli olmayacak.
İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN YAYINLARIN DÜZENLENMESİ
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı doğrultusunda, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da değişiklik yapılacak. “İçeriğin yayından çıkarılması” tanımı, “internet ortamından çıkarılması” şeklinde değiştirilecek. “Uyarı yöntemi” tanımı, kurum veya hak ihlali iddiası taşıyan kişilerin yaptığı bildirim olarak yeniden tanımlanacak. İçerik, gerektiğinde geri alınabilir şekilde internetten kaldırılacak. Kişilik haklarının ihlali durumunda, sulh ceza hakimliğine içerik çıkarılması veya erişimin engellenmesi için başvuru yapılabilecek. İhlalin açıkça belli olduğu durumlarda, hakim 24 saat içinde karar verecek. Başvuru sahibinin adı ilgili internet adresleriyle ilişkilendirilmemesi de talep edilebilecek. İlk bakışta ihlalin tespit edilemediği durumlarda başvuru reddedilecek. Hakim, yalnızca ihlalin gerçekleştiği yayınla sınırlı karar verecek. İnternet sitesinin tamamına erişim engellenemeyecek. Ancak, URL yöntemiyle engellemenin mümkün olmaması veya içerik çıkarılmadıysa, gerekçe belirtilerek tüm yayına erişim engellenebilecek. Bu kararlar doğrudan Birliğe iletilerek erişim sağlayıcılara ve içerik/yer sağlayıcılara bildirilip, en geç 4 saat içinde uygulanacak. İhlal içeriği farklı adreslerde de yayınlanıyorsa, ilgililer Birliğe başvurarak kararın o adreslerde de uygulanmasını talep edebilecek. Talep kabul edilirse, karar yeni adreslere de uygulanacak. Talebe itiraz edilebilir. Tüm siteye erişim engeli kararlarında bu hüküm uygulanmayacak. İhlal içeriği kaldırılmışsa, hakim kararı kendiliğinden geçersiz olacak. Tüm siteye erişim engeli uygulanmışsa ve içerik kaldırılmışsa, talep üzerine karar kaldırılacak. Bu kararlara karşı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca itiraz edilebilecek. Gerekirse taraflar dinlenebilecek. Gereğini yerine getirmeyen erişim sağlayıcı ve sorumlularına 1000-5000 gün adli para cezası verilecek. Yurt dışı kaynaklı ve Türkiye’den günlük erişimi 10 milyonu aşan sosyal ağ sağlayıcı, içerik çıkarma kararına uymadığı takdirde, yeniden bildirim yapılacak. Yine yerine getirilmezse, ilgili kişi tarafından sosyal ağın bant genişliğinin %50 daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvuru yapılabilecek. Bu işlemden sonra 30 gün içinde içerik çıkarılmazsa, bant genişliği %90’a kadar daraltılabilecek. Hakim, hizmetin niteliğine göre daha düşük oran belirleyebilir. Kararlar Birliğe iletilerek erişim sağlayıcılara bildirilecek ve en geç 4 saat içinde uygulanacak. İçerik çıkarılırsa, daraltma kararı kaldırılacak.
GÖRÜŞMELER 15,5 SAAT SÜRDÜ
Anayasa Mahkemesi kararına uyum kapsamında Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’da da değişiklik yapılacak. İş sözleşmesinde hukuk tercihi yapılsa bile, sözleşmeyle daha sıkı ilişkili bir hukuk varsa ve işin yapıldığı ülkenin zorunlu hükümleri hariç tutulmak kaydıyla, hakim takdirine göre bu hukuk uygulanabilecek. HSK Kanunu’ndaki değişiklikle, yüksek mahkemeden seçilen üyeler, görev süreleri bitmeden kurul üyelikleri sona ererse, kadro beklenmeden geldikleri görevlerine dönecekler. Adli ve idari yargıdan gelen üyeler, görev süresi dolmadan ayrıldıklarında Genel Kurul’un belirleyeceği üç yer arasından birine atanacak. Süresi dolan adli yargı kökenli üyeler Yargıtay’a, idari yargı kökenliler Danıştay’a seçilebilecek. Kadro yoksa ilk boşalan kadro tahsis edilecek. Seçim ya da atama işlemleri, kurul üyeliği sona erdikten sonra 30 gün içinde tamamlanacak. Bu süre zarfında ilgililer izinli sayılacak ve kurul üyeliği özlük haklarından yararlanacak. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yapılan değişiklikle, senetle ispat ve tanıkla ispat yasağına ilişkin parasal sınırların belirlenmesinde hukuki işlemin yapıldığı tarih; istinaf ve temyiz sınırlarının belirlenmesinde ise dava açıldığı tarihteki değer esas alınacak. Adalet Komisyonundaki görüşmeler yaklaşık 15,5 saat sürdü.
