Sıcak çarpmasından basit önlemlerle korunmak mümkün

Acıbadem Bayraklı Tıp Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Tuncay Filiz, nem arttıkça daha da fazla hissedilecek sıcaklıkların sağlığımıza olumsuz etkileri konusunda önemli bilgiler verdi. Uzm. Dr. Filiz, vücudumuzun sıcak ya da soğuk ortamlarda ısısını korumak için beyin tarafından yönetilen, termoregülatör denilen bir ısı ayarlama mekanizmasına sahip olduğunu belirtti. Bu mekanizmanın bozulmasının ölüme kadar giden ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini ifade eden Dr. Filiz şunları söyledi:

TERMOREGÜLASYON BOZULURSA HAYATİ FONKSİYONLAR DURABİLİR

“Sıcak çarpması, aşırı sıcak etkisiyle yaşam fonksiyonlarının bozulmasıdır. Bu durum, vücudumuzun termoregülasyon mekanizmasının zarar görmesi demektir. Beden ısımızı düzenleyen bu mekanizma beynimiz tarafından kontrol edilir. Vücut ısımız sıcak ortamlarda düşer, soğuk ortamlarda yükselerek 36,8 ± 0,4 °C arasında dengede tutulur. Ancak vücut ısısı 41 dereceyi aşarsa beyin hücrelerinde ciddi tahribatlar meydana gelir ve termoregülasyon mekanizması devre dışı kalır. Sıcak çarpmalarında ateş çok yüksektir, 41 derece üzerine çıkar. Aşırı terleme ile su, tuz ve elektrolit kaybı yaşanır. Bu durum solunum hızının artmasına, nefes darlığına, nabzın hızlanmasına, tansiyon düşmesine, baş ağrısı, bulantı, kusma ve baş dönmesine yol açar. Gerekli önlemler alınmazsa bilinç kaybı ve koma görülebilir.”

KİMLER RİSK ALTINDA? HANGİ İLAÇLAR TEHLİKELİ?

İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Filiz, kalp ve damar hastaları, yaşlılar ve kronik hastalıkları nedeniyle sürekli ilaç kullananların sıcak çarpması açısından risk grubunda olduğunu belirtti. Ayrıca sıcak çarpmasına yol açabilecek riskli ilaçlar arasında beta blokerler, tranklizanlar ve diüretikler olduğunu ifade ederek, bu gruptaki kişilerin özellikle dikkatli olması gerektiğini söyledi.

SICAK ÇARPMASINA KARŞI NASIL KORUNABİLİRİZ?

Uzm. Dr. Filiz, sıcak çarpmasına karşı alınacak önlemlerin basit ama etkili olduğunu vurguladı:

• Açık renkli, bol giysiler giyilmeli

• Serin ortamlarda bulunulmalı

• Alkollü içeceklerden kaçınılmalı

• Yağsız ve hafif yemekler tercih edilmeli

• Günde en az 2.5 litre su içilmeli

• Şapkasız dışarı çıkılmamalı

• Özellikle 10.00 ile 15.00 saatleri arasında dışarı çıkılmamalı

• Ağır spor aktivitelerinden kaçınılmalı

SICAK ÇARPMASI BELİRTİLERİ VE İLK YARDIM UYGULAMASI

Sıcak çarpması geçiren kişilerde şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, yüksek ateş, bulantı ve bilinç bulanıklığı gibi bulgular ortaya çıkabilir. Dr. Filiz, böyle durumlarda ateşin hızla düşürülmemesi gerektiğine dikkat çekerek şu önerilerde bulundu:

• Hasta hemen serin ve gölge bir ortama alınmalı

• Giysileri çıkarılmalı ve ateşi ölçülmeli

• Ateş 40°C üzerindeyse, ılık suya batırılmış sünger ya da çarşaf ile tüm vücudu silinmeli

• Ateş 39°C’ye düştüğünde soğutma işlemi yavaşlatılmalı

• Buz veya aşırı soğuk uygulamalar yapılmamalı

• Ateş düşmez ya da bilinç bulanıklığı devam ederse mutlaka hastaneye sevk edilmeli

• Tansiyon düşükse hasta sırt üstü yatırılmalı, ayakları yukarı kaldırılmalı

• Bilinç açıksa tuzlu ayran ya da soda içirilmeli, bilinç kapalıysa 112 aranarak acil yardım çağrılmalı